daily

Պատուհան դեպի տարբեր մշակույթներ․ «Ոսկե ծիրան» ՄԿՓ-ի Կինոքննադատների աշխատարան

Հայերեն Daily #3
Սիրելի՛ Ջոշուա

Եթե չայցելեինք Երևան, գուցե այդպես էլ չհասկանայինք, թե ինչու են Սերգեյ Փարաջանովի ֆիլմերը ողողված նռներով։ Մինչ այստեղ գալը ես միայն երեք բան գիտեի քաղաքի մասին՝ ռեժիսորի թանգարանը, քաղաքի հանրահայտ կոնյակը և աշխարհահռչակ «System of a Down» ծանր մետալ խումբը, որի մենակատարը ծնունդով հայ է։

Մինչ դու կկարդաս այս նամակը, ես կլինեմ տանը՝ Թբիլիսիում՝ վերհիշելով այստեղ գտնվելու ընթացքում իմ հավաքած բոլոր հիշողությունները․ բոլոր այն վայրերը, դեմքերը և ֆիլմերը, որ տեսել եմ «Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնում վերջին հինգ օրերին:

Իր 20-ամյակի կապակցությամբ «Ոսկե ծիրան»-ը, իհարկե, առատաձեռն էր հետաքրքիր հյուրերի և կինոնկարների հարցում: Այս տարի հանդիսատեսին ներկայացվեց սոցիալապես գիտակից կինոյի երկու հսկաների՝ բելգիացի եղբայրներ Ժան-Պիեռ և Լյուկ Դարդենների ֆիլմերի հետահայաց ծրագիրը։ Փառատոնին մասնակցելու բազմաթիվ առավելությունների թվում էր նրա ամենանշանավոր հյուրերից մի քանիսի հետ պատահաբար հանդիպելու հնարավորությունը. ժամանակ առ ժամանակ տեսնում ես ժյուրիի նախագահ և դանդաղ կինոյի ֆիլիպինցի վարպետ Լավ Դիասին ցուցադրությունների արանքում տեղի հանդիսատեսի հետ զբոսնելիս ու զրուցելիս:

Երբեմն ֆիլմերը մեր միակ պատուհանն են դեպի տարբեր մշակույթներ և հեռավոր վայրեր։ Նրանց համար, ովքեր սիրում են Ակի Կաուրիսմյակիի կինոն (ինձ համար ևս), Ֆինլանդիան միշտ նման կլինի սյուրռեալիստական երկրի, որը հավերժացել է ռեժիսորի ֆիլմերում: Թբիլիսիից ավտոբուսով ուղևորության ժամանակ «Ոսկե ծիրան»-ի ծրագիրն աչքի անցկացնելիս շատ էի մտածում նրա վերջին՝ «Թափված տերևներ» ֆիլմի մասին, որն ընդամենը մի քանի օր առաջ ցուցադրվեց «Մոսկվա» կինոթատրոնի լեփ-լեցուն դահլիճում։ Ֆիլմի մեջ, թերևս, ամենազարմանալին այն էր, թե որքան հավատարիմ է ռեժիսորը մնացել այն ոճին, որը նա կատարելագործում է վերջին քառասուն տարիներին: «Թափված տերևներ»-ը ներկայացնում է Կաուրիսմյակիին առավել բնորոշ որոշ հատկանիշներ՝ նրա գեղագիտական մինիմալիզմը, չոր հումորը և լեզուն, որը լողում է հեգնանքի ու մելամաղձության միջև:

Չնայած այն բոլոր հուսահատություններին, որ այս օրերին ստանում ենք լուրերից, Կաուրիսմյակիի ֆիլմերը մեզ միշտ լույսի շող են ցույց տալիս: Չապլինից ոգեշնչված հեքիաթային ֆիլմը բանվոր դասակարգի երկու մոլորյալների մասին է, որոնք փորձնական սիրավեպ են սկսում մերօրյա Հելսինկիում։ «Թափված տերևները» լի է բարությամբ, համերաշխությամբ և գթասրտությամբ:

Եթե Կաուրիսմյակին Հելսինկին է դիտարկում որպես բեղմնավոր հետազոտությունների վայր, ապա ֆրանսիացի վավերագրող Կլեր Սիմոնի համար դա կանացի մարմինն է՝ տարածք, որը, ըստ ռեժիսորի, սերտորեն կապված է ցավի հետ:

Սիմոնի՝ փարիզյան հիվանդանոցի մանկաբարձական բաժանմունքում նկարած «Մեր մարմինը» ներկայացվում է որպես բժիշկ-հիվանդ հանդիպումների շարք՝ ֆրանսիական առողջապահական համակարգի կնակենտրոն հետազոտություն, որը, ինչպես «Թափված տերևներ»-ը, արտահայտում է կարեկցանքի զգացում: Կլեր Սիմոնի պատկերած մարմիններն ինձ հիշեցրին Լյուսյեն Ֆրոյդի նկարները, որտեղ տառապանքն ու ցավը միշտ շոշափելի են:

Հուսով եմ՝ շուտով կրկին կտեսնեմ քեզ և Ֆորեսթին։

Մինչ հանդիպում։

Նինի