ԺՅՈՒՐԻՆԵՐ
2020

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՄՐՑՈՒՅԹԻ ԺՅՈՒՐԻ

(առցանց)

ԼԱՎ ԴԻԱՍ

Ֆիլիպիններ

Լավրենտե Ինդիկո Դիասը ծնվել է 1958-ին: Ֆիլիպինցի ռեժիսոր և նախկին կինոքննադատ:  Ծնվել է 1958-ին: Տնտեսագետի կրթություն է ստացել Կոտաբատոյի «Նոտր Դամ» համալսարանում: Մի շարք ռեկորդային երկար խաղարկային ֆիլմերի հեղինակ Դիասը հայտնի է որպես դանդաղ կինո շարժման գլխավոր դեմքերից մեկը: Թեև ֆիլմեր է նկարահանում 90-ականների վերջից, հանրային մեծ ուշադրության չի արժանացել Ֆիլիպիններից և փառատոնային շրջանակներից դուրս մինչև 2013-ին էկրան բարձրացած «Նորտե. պատմության ավարտը» ֆիլմը, որն ընդգրկվել է Կաննի ՄԿՓ-ի «Հատուկ հայացք» ծրագրում: Դրան հաջորդած երեք ֆիլմերն արժանացել են քննադատների ուշադրությանն ու բազմաթիվ մրցանակների. «Նախորդից» աշխատանքը 2014-ին Լոկառնոյի ՄԿՓ-ում «Ոսկե ընձառյուծ» է շահել, ինչպես նաև «Լավագույն ռեժիսոր» անվանակարգում առաջադրվել  Ասիական կինոմրցանակաբաշխությանը, «Օրորո
ցային վշտալի գաղտնիքին» ֆիլմը (2016) Բեռլինի ՄԿՓ-ում մրցակցում էր «Ոսկե արջի» համար և շահեց Ալֆրեդ Բաուերի անվան «Արծաթե արջ», իսկ «Հեռացած կինը» (2016), որ ներկայացված էր Վենետիկի ՄԿՓ-ում, արժանացավ «Ոսկե առյուծի»:  Դիասի նախավերջին ֆիլմը՝ «Սատանայի ժամանակը», 2018-ին Բեռլինի ՄԿՓ-ի մրցութային ծրագրում էր և լավագույն ֆիլմ ճանաչվեց Կարտախենայի ԿՓ-ում («Գոհարներ» ծրագիր):  Լավ Դիասը բազմաթիվ միջազգային պարգևներ է վաստակել: Նրա գործերը հաճախ են անդրադառնում Ֆիլիպինների ներկա սոցիալական և քաղաքական վիճակին վերաբերող խնդիրներին: Դիասը նաև Ֆիլիպինների Պալանկայի անվան գրական մրցանակաբաշխության բազմակի դափնեկիր է: 2008-ին նրա «Մելամաղձ» ֆիլմը Վենետիկի ՄԿՓ-ում արժանացավ «Հորիզոններ» ծրագրի մրցանակին: 2011-ին Դիասը դարձավ  Միջազգային կինոհիմնադրամի տնօրենների վարչության անդամ՝ նույն տարի Վենետիկի ԿՓ վերադառնալով «Ծնունդների հարյուրամյակ» ֆիլմով, որն արժանացել է նաև «Սինեմանիլա» ՄԿՓ-ի ժյուրիի գլխավոր մրցանակին: Հաջորդ տարի Դիասի  «Ֆլորենտինա Ուբալդո» ֆիլմին (2012) Չոնջուի ՄԿՓ-ում շնորհվեց լավագույն ասիական ֆիլմի համար սահմանված մրցանակը: Դիասը նկարահանել է քրեական պատմություններ, ուրվականներին առնչվող պատումներ և մի մյուզիքլ: 2014-ին նա արժանացել է Նիդերլանդների Քլաուս իշխանի մրցանակին: 2017-ին Լավ Դիասն Ամերիկյան կինոակադեմիայի անդամ դառնալու հրավեր է ստացել:

ՌԱԴՈՒ ԺՈՒԴԵ

Ռումինիա

2003-ին ավարտել է Բուխարեստի հաղորդակցության միջոցների համալսարանի ռեժիսորական բաժինը: Որպես ռեժիսորի օգնական աշխատել է Կոստա-Գավրասի «Ամեն», Քրիստի Պույուի «Պարոն Լըզըրեսկուի մահը» խաղարկային ֆիլմերում: Նկարահանել է մի շարք կարճամետրաժ ֆիլմեր, այդ թվում՝  «Գլխարկով հեռուստացույցը» (2006), որն ամենաշատ պարգևների արժանացած ռումինական ֆիլմն է, գլխավոր մրցանակի է արժանացել Սանդենսի, Սան Ֆրանցիսկոյի, Լոս Անջելեսի, Գրիմշտադտի, Համբուրգի, Բիլբաոյի, Ուեսկայի, Տրիեստի, Մոնպելյեի, Քոթբուսի, Ասպենի, Բրյուսելի, Կրակովի, Ալմերիայի, Վալենսիայի, Ուփսալայի, IndieLisboa, Mediawave ԿՓ-երում՝ ընդգրկվելով նաև Թորոնթոյի, Տամպերեի, Ռոտերդամի, Թելուռայդի, «Նոր ռեժիսորներ/նոր ֆիլմեր» և այլ ՄԿՓ-երում:  Ժուդեի  «Ալեքսանդրա» (2006) և «Առավոտյան» (2007) կարճամետրաժ ֆիլմերն ընդգրկվել են շուրջ 30 փառատոնում՝ ներառյալ Կլերմոն-Ֆեռանի, Սան Ֆրանցիսկոյի, Քոթբուսի, Օբերհաուզենի (որտեղ ստացել է Մեծ մրցանակը) ԿՓ-երը: «Աշխարհի ամենաերջանիկ աղջիկը» նրա լիամետրաժ առաջնեկն է: Մինչև Ռումինիայի կինոթատրոններում ցուցադրվելը ֆիլմը շահել է Փորձարարական և արվեստի ֆիլմերի միջազգային ընկերակցության (CICAE) մրցանակը Բեռլինում, FIPRESCI-ի մրցանակը Սոֆիայում, լավագույն սցենարի մրցանակը Բուխարեստում և դարձյալ FIPRESCI-ի մրցանակը IndieLisboa ՄԿՓ-ում, 2009-ին ներկայացվել նաև Կաննի ՄԿՓ-ի ACID ծրագրում: 2011-ին Ժուդեն նկարահանել և թողարկել է «Ֆիլմ ընկերների համար» անկախ աշխատանքը: Նրա «Բոլորը մեր ընտանիքում» կինոնկարի (2012) պրեմիերան կայացել է Բեռլինալեի «Ֆորում»-ում, ֆիլմն արժանացել է «Սարաևոյի սիրտ» մրցանակին, Նամյուրի ԿՓ-ի «Ոսկե ասպետ» մրցանակին և այլն: 2015-ին Բեռլինի ՄԿՓ-ում Ժուդեի «Ընտի՜ր է» ֆիլմին շնորհվել է լավագույն ռեժիսորական աշխատանքի համար սահմանված «Արծաթե արջը»: Կինոնկարը մասնակցել է նաև Հոնկոնգի, Լոնդոնի, Միլ Վալիի, Ամերիկյան կինոյի ինստիտուտի ու «Թրայբեքա» ԿՓ-երին և պաշտոնապես ներկայացրել Ռումինիան Ամերիկյան կինոակադեմիայի 88-րդ «Օսկար» մրցանակաբաշխության «լավագույն արտասահմանյան ֆիլմ» անվանակարգում, թեև չի առաջադրվել մրցանակի:  2020-ին Ժուդեն Բեռլին վերադարձավ «Տպագիր մեծատառ» ֆիլմով, որը բռնապետ Նիկոլաե Չաուշեսկուի կոմունիստական վարչակարգի դեմ գրաֆիտիով բողոքի ուղերձներ գրած և հետագայում գաղտնի ոստիկանության կողմից բերման ենթարկված ռումինացի պատանի Մուգուր Կըլինեսկուի պատմությունն է: Ժուդեի մասնակցությունը Բեռլինի ՄԿՓ-ին կրկնակի էր՝ Ադրիան Չոֆլընկըի հետ նա ներկայացրել էր նաև «Գնացքները մեկնում են կայարանից» վավերագրական ֆիլմը:

ՀԱՅԿ ԿԻՐԱԿՈՍՅԱՆ

Հայաստան/Թուրքիա

Ծնվել է 1962-ին ԽՍՀՄ-ում: Ավարտել է Մոսկվայի կինեմատոգրաֆիայի համառուսաստանյան պետական ինստիտուտը (Վ. Մոնախովի արվեստանոց): Ուսանողական տարիներին որպես օգնական աշխատել է հայտնի կինոօպերատորներ Լեոնիդ Կալաշնիկովի, Ալբերտ Յավուրյանի և Լևոն Աթոյանցի հետ: Ուսումն ավարտելուց հետո եղել է բազմաթիվ կարճամետրաժ և լիամետրաժ վավերագրական, խաղարկային և անիմացիոն ֆիլմերի օպերատոր: 1987-91 թթ. դասավանդել է Երևանի մանկավարժական ինստիտուտում: 1991-ից աշխատել է թե՛ Հայաստանում, թե՛ Ռուսաստանում: 2000-ին տեղափոխվել է Ստամբուլ՝ շարունակելով նկարահանել թե՛ գեղարվեստական նախագծեր, թե՛ կոմերցիոն ֆիլմեր և երաժշտական տեսահոլովակներ Թուրքիայում, Ռուսաստանում և Հայաստանում: Տարբեր ՄԿՓ-երում ինն անգամ մրցանակի է արժանացել որպես լավագույն օպերատոր: 2006-ից դասավանդում է Ստաամբուլի Քադիր Հաս, Բահչեշեհիր համալսարաններում և բարձրագույն կրթության «Պլատոն» քոլեջում: 2008-ին Ադանայի «Ոսկե բոժոժ», 2014-ին Անթալիայի «Ոսկե նարինջ» և 2017-ին Մալաթիայի ՄԿՓ-երի ժյուրիի անդամ է եղել: 1991-ից Ռուսաստանի կինեմատոգրաֆիստների միության և Ռուսաստանի օպերատորների գիլդիայի անդամ է, 2005-ից՝ Օպերատորների միջազգային դաշնության (IMAGO) անդամ Ռուսաստանից, 2014-ից՝ Թուրք օպերատորների ընկերության անդամ:

ՖՐԱՆՍՈՒԱ Դ’ԱՐՏԸՄԱՐ

Ֆրանսիա

Հիմնել է  Les Films de l’Après-Midi կինո ընկերությունը, որն աջակցում է աշխարհի տարբեր երկրների ռեժիսորների: Դ’Արտըմարի թողարկած աշխատանքներից են Աիդա Բեգիչի «Ձյուն» (Մեծ մրցանակ, «Քննադատների շաբաթ», Կանիի ՄԿՓ, 2008), «Սարաևոյի զավակները» (Ժյուրիի հատուկ հիշատակում, «Հատուկ հայացք», Կաննի ՄԿՓ, 2012), Ռուբայյաթ Հոսայնի «Արտադրված է Բանգլադեշում» (Թորոնթոյի ՄԿՓ, 2019), Հինդե Բուժեմայի «Նուրայի երազը» (Թորոնթոյի ՄԿՓ, 2019), Մանոել դի Օլիվեյայի երեք խաղարկային ֆիլմերը և այլն: Այժմ Դ’Արտըմարը նաև ֆրանսիական նախագծերի վրա է աշխատում, որոնցից է Կլեր Սիմոնի նոր խաղարկային ֆիլմը: